Bolesne miesiączki – jak sobie z nimi poradzić ?

Szacuje się, że ponad 65% kobiet doświadcza bólów miesiączkowych. Zwyczajowo bóle menstruacyjne sprowadza się do normalnego stanu fizjologicznego związanego z cyklicznymi skurczami macicy podczas miesiączki, a u lekarza nastolatki i kobiety słyszą „Taka Pani uroda”. Przewlekle nawracający silny ból podczas miesiączki często uniemożliwia kobietom wykonywanie codziennych obowiązków, jak chodzenie do szkoły czy pracy. Takie stany są wystarczającym powodem do tego, aby szukać ich przyczyny.

Co to bolesne miesiączki, skąd się biorą?

Podczas miesiączki ściany macicy kurczą się, aby pozbyć się łuszczącej się błony śluzowej, w której nie zagnieździło się jajeczko. Za skurcze te odpowiedzialne są związki chemiczne zwane prostaglandynami, które produkowane w nadmiarze dodatkowo zwiększają odczuwanie bólu.
Młode kobiety zazwyczaj cierpią na pierwotny zespół bolesnego miesiączkowania. Przyczyną są zbyt duża aktywność skurczowa macicy i zaburzenia gospodarki hormonalnej, ale nie występują w nim zmiany chorobowe. Bóle, które towarzyszą w pierwotnym bolesnym miesiączkowaniu, wynikają bowiem z nadmiernej produkcji prostaglandyn.

Prostaglandyny to hormony tkankowe, które są odpowiedzialne za stymulowanie skurczów. Są one niezbędne podczas menstruacji, jednak ich zbyt duża ilość może nasilać skurcze, a więc również dolegliwości bólowe. Prostaglandyny zwiększają również stan zapalny, który jest powiązany z bólem.

Wtórne bolesne miesiączkowanie, związane jest z możliwą do zidentyfikowania chorobą. Najczęstsze przyczyny wtórnych bolesnych miesiączek: 

  • endometrioza,
  • adenomioza,
  • mięśniaki macicy,
  • polipy endometrium,
  • stany zapalne,
  • zaburzenia hormonalne,
  • niedoczynność tarczycy,
  • dysfunkcja dna miednicy.

Zasadniczą różnicą między adenomiozą a endometriozą jest ich lokalizacja: adenomioza występuje w ścianie macicy, endometrioza poza nią. Znając pierwotną przyczynę bolesnych miesiączek należy skonsultować się z lekarzem, w celu doboru odpowiedniego leczenia choroby.

Warto wybrać odpowiedniego lekarza, od którego nie usłyszymy „taka Pani uroda”, który będzie szukał przyczyny.

Endometrioza bardzo często idzie w parze z niepłodnością. Wczesna diagnostyka oraz odpowiednie leczenie zwiększa szansę na zajście w ciążę.

Co może pomóc złagodzić bóle miesiączkowe?

Istnieje szereg metod w celu złagodzenia bólów miesiączkowych o różnej skuteczności działania. W codziennej praktyce pierwszym wyborem w celu złagodzenia bólu są niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jednak takie rozwiązanie może nieść ze sobą ryzyko działań niepożądanych, jak podrażnienie śluzówki żołądka, owrzodzenia żołądka i negatywny wpływ na układ krwionośny. Przyjrzyjmy się innym metodom przynoszących ulgę podczas miesiączki.

IMBIR

Imbir ceniony jest za szereg właściwości prozdrowotnych. Działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwbólowo, dlatego wykorzystywany jest w celach dbania o zdrowie, jak również wspomagających leczenie. Imbir chociaż nie wpływa na skrócenie czasu trwania bólów menstruacyjnych, skutecznie może zwiększyć komfort funkcjonowania poprzez złagodzenie odczuwanego bólu. Mimo braku znaczących różnic skuteczności imbiru w porównaniu do standardowych środków przeciwbólowych jest łatwodostępny i tani, dlatego może stanowić bezpieczniejszą alternatywę w codziennym użytku.

LEKI ZIOŁOWE

Olejki eteryczne zawarte w cynamonie wykazują działanie przeciwskurczowe, hamują syntezę prostaglandyn oraz wykazują właściwości przeciwzapalne. Dzięki swoim składnikom zmniejsza aktywność macicy, przez co skutecznie hamuje intensywność i czas bólów menstruacyjnym. Dużym zainteresowaniem szczyci się koper włoski, który wykazuje korzystne działanie na organizm kobiety. Istnieją analizy potwierdzające jego skuteczność w radzeniu sobie z silnymi bólami miesiączkowymi.

MAGNEZ

Bada się potencjalne korzystne działanie suplementacji magnezem na złagodzenie występowania bólów miesiączkowych. Magnez może przyczyniać się do obniżenia kurczliwości mięśni gładkich macicy, co ma szczególne znaczenie w dolegliwościach bólowych.

WITAMINA D3

Witamina D3 pełni wiele ważnych funkcji biorących udział w zachowaniu ogólnego zdrowia organizmu. Niedostateczna ekspozycja na światło sprawia, że wiele Polaków boryka się z jej niedoborem. Badanie, w którym oceniono związek stężenia witaminy D3 w surowicy z nasileniem bolesnego miesiączkowania u młodych kobiet, wykazano korelacje pomiędzy niskim stężeniem witaminy D3 w krwi, a bardziej nasilonymi bólami. Zatem ważną częścią radzenia sobie z nasilonymi bólami miesiączkowymi jest odpowiednio dobrana suplementacja w celu osiągnięcia prawidłowego poziomu witaminy D3 w krwi.

KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA 3

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 wykazują silne właściwości przeciwzapalne, dlatego tak bardzo pożądane są w codziennej diecie. Ostatnie badania wykazują ich korzyści, także w kontekście działania na bóle miesiączkowe, a ich mechanizm polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn. Codzienna suplementacja omega-3 może być skuteczną formą łagodzenia bólów, jednak warto dodać, że zaobserwowano osłabienie efektu wraz z wiekiem.

DIETA PRZECIWZAPALNA

Każda kobieta zasługuje na to, aby przechodzić menstruacje bezboleśnie lub o bardzo niskim nasileniu. Dieta ma ogromny wpływ na charakterystykę cyklu miesiączkowego. Optymalnym sposobem odżywiania się będzie wprowadzenie elementów diety przeciwzapalnej. Dieta ta charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym oraz obfituje w składniki takie jak:

  • Warzywa
  • Owoce jagodowe
  • Soja
  • Pełnoziarniste produkty zbożowe
  • Jaja
  • Ryby
  • zioła świeże lub suszone,
  • herbata zielona,
  • kakao, czekolada gorzka,
  • pestki, nasiona, orzechy
  • kurkuma, imbir, cynamon

ĆWICZENIA ROZLUŹNIAJĄCE

Większość kobiet decyduje się na leczenie farmakologiczne w celu złagodzenia objawów pomimo wielu skutków ubocznych. Alternatywą dla skutecznego łagodzenia bólów menstruacyjnych jest fizjoterapia. Ćwiczenia terapeutyzujące oferują szereg technik, które można zastosować według własnych preferencji. W celach terapeutycznych wykorzystuje się elektroterapie, terapie manualne, akupresurę czy taśmę Kinesio, ale także swoją skuteczność wykazują prostsze rozwiązania jak progresywne ćwiczenia relaksacyjne lub terapeutyczne, np. ćwiczenia rozciągające, regularna praktyka jogi, ćwiczenia mięśni dna miednicy, jogging.

Ból bólowi nie równy, jednak może wpływać na samopoczucie oraz jakość życia w czasie miesiączkowania. Zarówno zachowanie pełnowartościowej i odżywczej diety oraz wprowadzenie ćwiczeń relaksacyjnych są dobrymi alternatywami leczenia bolesnych miesiączek dla wszelkiego rodzaju środków przeciwbólowych niosących ze sobą wiele skutków ubocznych.

Bibliografia:

  • Wang L, Yan Y, Qiu H, Xu D, Zhu J, Liu J, Li H. Prevalence and Risk Factors of Primary Dysmenorrhea in Students: A Meta-Analysis. Value Health. 2022 Oct;25(10):1678-1684. doi: 10.1016/j.jval.2022.03.023. Epub 2022 May 3. PMID: 35523614.
  • Negi R, Sharma SK, Gaur R, Bahadur A, Jelly P. Efficacy of Ginger in the Treatment of Primary Dysmenorrhea: A Systematic Review and Meta-analysis. Cureus. 2021 Mar 6;13(3):e13743. doi: 10.7759/cureus.13743. PMID: 33842121; PMCID: PMC8021506.
  • Xu Y, Yang Q, Wang X. Efficacy of herbal medicine (cinnamon/fennel/ginger) for primary dysmenorrhea: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Int Med Res. 2020 Jun;48(6):300060520936179. doi: 10.1177/0300060520936179. PMID: 32603204; PMCID: PMC7328489.
  • Parazzini F, Di Martino M, Pellegrino P. Magnesium in the gynecological practice: a literature review. Magnesium Research. 2017 Feb;30(1):1-7. DOI: 10.1684/mrh.2017.0419. PMID: 28392498.
  • Mohammadi MM, Mirjalili R, Faraji A. The impact of omega-3 polyunsaturated fatty acids on primary dysmenorrhea: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Eur J Clin Pharmacol. 2022 May;78(5):721-731. doi: 10.1007/s00228-021-03263-1. Epub 2022 Jan 21. PMID: 35059756.
  • Zafari M, Behmanesh F, Agha Mohammadi A. Comparison of the effect of fish oil and ibuprofen on treatment of severe pain in primary dysmenorrhea. Caspian J Intern Med. 2011 Summer;2(3):279-82. PMID: 24049587; PMCID: PMC3770499.
  • López-Liria R, Torres-Álamo L, Vega-Ramírez FA, García-Luengo AV, Aguilar-Parra JM, Trigueros-Ramos R, Rocamora-Pérez P. Efficacy of Physiotherapy Treatment in Primary Dysmenorrhea: A Systematic Review and Meta-Analysis. Int J Environ Res Public Health. 2021 Jul 23;18(15):7832. doi: 10.3390/ijerph18157832. PMID: 34360122; PMCID: PMC8345570.