Czym jest choroba Hashimoto?

Choroba Hashimoto to limfocytowe zapalenie tarczycy o charakterze przewlekłym należące do grona chorób o podłożu autoimmunologicznym (podobnie jak cukrzyca typu 1, łuszczyca, czy reumatoidalne zapalenie stawów). Przyczyną jest nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na własne tkanki – autoagresji – w wyniku czego zostają zaatakowane przez organizm, gdzie tworzy się proces zapalny.

Diagnoza

W sprawie postawienia diagnozy zawsze należy kierować się do lekarza. Po konsultacji oraz wykluczeniu możliwości wystąpienia innych jednostek chorobowych, lekarz może zlecić wykonanie niezbędnych badań. Wyniki pokazują podniesiony poziom TSH oraz obniżony poziom tyroksyny fT4. Dodatkowo sprawdza się poziom przeciwciał anty-TG (przeciwko tyreoglobulinie) oraz przeciwciał anty-TPO (przeciwko peroksydazie tarczycowej). Ich obecność potwierdza występowanie choroby Hashimoto, lecz równocześnie wykazano, że 5% pacjentów z Hashimoto może mieć wyniki negatywne.

Bardzo często również w parze z zaburzonymi wynikami tarczycowymi może iść obniżony poziom neutrocytów, mogą sugerować m.in. choroby autoimmunologiczne, do których Hashimoto należy.

Zawsze warto również wykonać USG tarczycy.

Leczenie Hashimoto

Podstawową metodą leczenia jest podawanie odpowiednio dobranej dawki lewotyroksyny. Lek przyjmuje się rano ma czczo, minimum 1 godzinę przed spożyciem śniadania. Produkty sojowe, kawa, sok grejpfrutowy, produkty o wysokiej zawartości wapnia (nabiał) oraz błonnik oddziałują negatywnie na przyswajanie leku, dlatego zaleca się przesunięcie spożycia ich na dalsze posiłki w ciągu dnia.

Jakie są objawy choroby Hashimoto?

Trudno jednoznacznie ustrukturyzować objawy autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, lecz można zaobserwować zmiany związane z aktywnością gruczołu tarczycowego. Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynność tarczycy, która daje zauważalne objawy, do których głównie należą:

• suchość skóry – szczególnie w okolicy łokci i kolan,
• spowolnione tempo metabolizmu – zwiększone uczucie zimna, znużenie, niechęć do podejmowania aktywności,
• zmniejszona podstawowa przemiana materii – trudności z redukcją lub utrzymaniem masy ciała,
• nadmierna łamliwość paznokci oraz suche wypadające włosy,
• obrzęki – szczególnie w okolicy twarzy,
• przewlekłe zaparcia.

Zaburzenia współistniejące

Stany depresyjne
Zaburzenia depresyjne często współwystępują z chorobą Hashimoto. Mogą być spowodowane zmniejszonym mózgowym przepływem krwi. Zaobserwowano związek pomiędzy podwyższonym poziomem przeciwciał anty-TPO, zmniejszoną odpowiedzią tyreotropiny (TSH) na tyreoglobulinę (TRH) oraz podwyższonym stężeniem TRH w płynie mózgowo-rdzeniowyma występowaniem stanów depresyjnych.

Hiperprolatynemia
Prolaktyna, podobnie jak hormon tyreotropowy (TSH), produkowana jest przez przysadkę i nie zostaje obojętna podczas autoimmunologicznej choroby tarczycy. Niedoczynność gruczołu może powodować hiperprolaktynemię czynnościową. Prolaktyna odpowiada za rozwój gruczołu piersiowego oraz zapoczątkowanie i podtrzymanie produkcji mleka za równo w ciąży, jak i laktacji. Na wzrost produkcji prolaktyny wpływają m. in. estrogeny, TRH (hormon uwalniający tyreotropinę – TSH) oraz oksytocyna. Do głównych objawów hiperprolaktynemii u kobiet należy hipogonadyzm, który charakteryzuje się brakiem miesiączki, nieregularnymi cykami miesiączkowymi, zaburzeniem fazy lutealnej, cyklami bezowulacyjnymi, czego następstwem często jest niepłodność, wzrost masy ciała oraz osteopenia.

Endometrioza
Na skutek toczącego się stanu zapalnego podczas choroby Hashimoto układ odpornościowy jest znacznie osłabiony, dlatego może wpływać na pojawienie się innych jednostek chorobowych. Jedną z nich jest endometrioza, która charakteryzuje się obecnością tkanki wyściełającej macicę (= endometrium) poza macicą. Objawami są m. in zaburzenia miesiączkowania, silny ból, a także często niepłodność. Zaburzenia pracy tarczycy związane są z nieprawidłowym wydzielaniem hormonów płciowych w szczególności obniżeniu progesteronu, który odpowiada za występowanie owulacji. Wysoki poziom prolaktyny wpływa na zwiększony udział estrogenów i obniżony progesteron. Endometrioza należy do zaburzeń zależnych od estrogenów. Zbyt wysoki poziom estrogenów w połączeniu z wysokim progesteronem może powodować zaburzenia miesiączkowania, krótkie i często bezowulacyjne cykle.

Dieta w chorobie Hashimoto

Piśmiennictwo

• Katarzyna Lachowicz, Małgorzata Stachoń, Ewelina Pałkowska-Goździk, Ewa Lange. FIZJOLOGICZNE ASPEKTY POSTĘPOWANIA DIETETYCZNEGO W CHOROBIE HASHIMOTO. Kosmos Problemy Nauk Biologicznych. 2019;68:201–14.
• WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy Nutrition treatment in thyroid diseases. 2017.
• Pismo „Współczesna Dietetyka”